Vanavond spreken wij over de kadernota 2016-2019. Een compact en goed leesbaar stuk, waarvoor wij het college en de ambtelijke organisatie danken. De kadernota beperkt zich tot nieuwe ontwikkelingen en beleidsvoornemens, dit komt de leesbaarheid ten goede. Onze fractie is blij met de woorden van de accountant bij de jaarrekening 2014. De solvabiliteit is goed, er is voldoende eigen vermogen, het weerstandsvermogen is op peil en ook de bestemmingsreserves zijn in voldoende mate aanwezig. Dat stemt tot vreugde. Toch zijn we bij de behandeling van deze kadernota niet in een juichstemming. Uit het meerjarenperspectief, dat een structureel tekort laat zien, blijkt duidelijk dat de waarschuwing van de accountant, om te komen tot een structureel sluitende begroting, niet uit de lucht komt vallen.

Voorzitter, de kadernota 2016-2019 heeft een duidelijke signaalfunctie gekregen. Het was vast mogelijk geweest deze kadernota ‘dicht te rekenen’. Er is echter voor gekozen dit niet te doen, maar in plaats daarvan een reële begroting neer te leggen. Zodat duidelijk is dat het tijd is om dingen anders te gaan doen, of niet meer te doen.

Het uitgangspunt van het college om geen geld meer te onttrekken uit de algemene reserve ondersteunen wij. De tering naar de nering zetten, ook in de gemeentelijke organisatie. Dat betekent echter wel dat er keuzes moeten worden gemaakt. Wat de ChristenUnie betreft betekent dit dat er kritisch wordt gekeken naar de taken die door de gemeente worden gedaan en door de gemeente (financieel) worden ondersteund. Zonder dat wij zaken als ‘onbelangrijk’ willen bestempelen, denken wij toch dat we onderscheid moeten maken tussen het belang van zaken als een bomenstructuurplan of akkerrandenbeheer, en van zaken die de zorg voor onze inwoners direct raken. We moeten het belang van zaken goed tegen elkaar afwegen en op basis daarvan keuzes maken.

De principes van ‘de kanteling’ en ‘eigen kracht’ raken tot nu toe met name de inwoners die extra zorg vanuit de gemeente nodig hebben; de inwoners met de minst sterke schouders. Naar onze mening moeten we op grond van deze kadernota deze principes ook gaan toepassen op andere zaken en taken, en zullen we ook meer moeten gaan vragen van de zelfstandige en zelfredzame inwoner, die tot nu toe weinig van een ‘kanteling’ heeft gemerkt. Het ‘zelf-samen-professional’ zal ook moeten worden uitgerold over andere aspecten van de samenleving. De uitvoering en ondersteuning van allerlei zaken door gemeenten is minder vanzelfsprekend dan in het verleden. In veel gemeenten speelt dit al jaren. In veel gemeenten wordt ook duidelijk dat er veel meer mogelijk is dan mensen in eerste instantie denken. Als de noodzaak er is, komen inwoners en verenigingen tot creatieve oplossingen. Een voorbeeld is Amersfoort, waar de gemeente genoodzaakt was de wijkcentra te sluiten, maar waar in een aantal wijken de inwoners en buurtverenigingen erin zijn geslaagd om gezamenlijk en op eigen kracht zo’n wijkcentrum open te houden en te exploiteren.

Voorzitter, graag wil ik specifiek ingaan op een aantal zaken uit de programma’s.

De missie van programma 1 verwoordt dat het woningaanbod moet aansluiten op de behoefte van ál onze inwoners. We kunnen niet vaak genoeg benadrukken dat dit vraagt om zorgvuldig monitoren en steeds uitgaan van een actuele woonvisie, die waar nodig tijdig wordt bijgesteld. Voorzitter, in onze algemene beschouwingen van vorig jaar schreven wij: ‘Het plan Weijdelaar moet voortvarend ter hand worden genomen.’ Vandaag dringen wij hier opnieuw op aan. Voor wat betreft programma 2 wil ik nogmaals benadrukken: laten we in het kader van de financiële situatie alstublieft onderscheid maken tussen zaken als een bomenverordening en hondenpoepbeleid, en zaken die de directe zorg voor de inwoners raken! Economische zaken krijgen meer aandacht dan voorheen, nu er hard wordt gewerkt aan een centrumvisie en een economische visie. Dit is een goede zaak. Voor de ontwikkeling van een goede economische visie is constructief overleg met ondernemersvereniging, bedrijvenkring en LTO een must. Laten we dit ook na afronding van de economische visie vasthouden en continueren in een structureel contact.

Programma 4 omvat typisch die onderwerpen, waarop al blijkt dat veel kan worden bereikt met particuliere initiatieven en eigen inzet van onze inwoners. Platteland Anders is hier een prachtig voorbeeld van. Dit soort initiatieven moet worden toegejuicht. Op dit programma is veel meer mogelijk met ‘zelf’ en ‘samen’. Toch zal ook hier de ‘professional’ in beeld blijven, als we kijken naar het uitgebreide en waardevolle aanbod van de bibliotheek. Deze activiteiten raken ook aan programma 5, waar de missie wijst op ‘activiteiten die stimuleren tot persoonlijke ontplooiing en ontwikkeling’.

De bouw van de nieuwe school voor de Maatjes en de Bruinhorst wordt langzamerhand zichtbaar aan de Ringbaan. Ook de nieuwbouw voor de Glashorst is gepland en in voorbereiding. We zijn dankbaar dat er middelen zijn om op deze manier te voorzien in goed onderwijs en een plezierige, toekomstbestendige werkomgeving voor kinderen en leerkrachten. Programma 6, maatschappelijke ondersteuning, was het programma waar het in 2014 allemaal om draaide. Het is rondom dit onderwerp nu wat stiller geworden. Maar schijn bedriegt. Op dit moment vinden veel herindicaties plaats. Voor veel ontvangers van zorg zullen ‘de klappen nu gaan vallen’.

Juist nu moeten we zorgen dat het veelbesproken vangnet voldoende stevig is! Opnieuw willen we in dit verband ook weer aandacht vragen voor het Steunpunt Mantelzorg en Vrijwilligers. We lezen dat dit in 2015 wordt opgericht en in 2016 moet worden doorontwikkeld. Wat is hiervan de stand van zaken? We dringen erop aan om hierop stevig in te zetten, zodat mantelzorgers en vrijwilligers zich gedragen en ondersteund voelen in de belangrijke en vaak ook zware taak die zij hebben.

Wat betreft de hoge kosten van Icare: hierover is het laatste woord nog niet gezegd. Laten we in dit verband ook De Breehoek in ons achterhoofd houden. In het programma ‘Natuur en milieu’ wordt aandacht besteed aan het gescheiden inzamelen van afval. Anno 2015 is de noodzaak voldoende duidelijk om hier voortvarend mee aan de slag te gaan. Zorg voor voldoende en aansprekende voorlichting naar onze inwoners toe. Het gedachtegoed ‘alles gaat uiteindelijk toch op één hoop’ leeft bij veel inwoners nog steeds hardnekkig voort. Maak onze inwoners deelgenoot en mede-eigenaar van de doelstellingen van afvalscheiding, en ga hier creatief mee om. Wellicht kan een competitie met buurgemeenten of tussen verschillende Scherpenzeelse wijken het scheidingspercentage tot verrassende hoogte opvoeren. Voor wat betreft paragraaf 7.4 is onze fractie zeer verheugd te constateren dat aan de extra inzet OddV ten behoeve van Gooswiligen een einde komt na 2017.

Openbare orde en veiligheid: Ook in Scherpenzeel wordt ingespeeld op de ontwikkeling die al in veel gemeenten is uitgerold, nl. een AED netwerk. Dit kan een waardevolle aanvulling zijn op de reguliere vormen van eerste hulp. Even googlen levert vele voorbeelden op van plaatsen, waar een dergelijk netwerk succesvol is opgericht en levens redt. Het lijkt ons wel de moeite waard te onderzoeken of er in Scherpenzeel verenigingen, instellingen of bedrijven zijn die dit initiatief ook financieel willen ondersteunen. Verder constateren wij op grond van de termijnkalender dat er na dit jaar geen ambities meer zijn op dit programma.

Op het programma ‘Bestuur en organisatie’ zullen we nog terugkomen na de rapportage van het organisatie onderzoek. Op dit moment is hiervoor een PM post opgenomen, wat betekent dat dit nog van invloed zal zijn op de hoogte van de noodzakelijke bezuiniging. Onze fractie is niet van plan in te stemmen met slechts het oplossen van de knelpunten van dit moment, maar wil toe naar een visie en werkwijze die toekomstbestendig is en past binnen de financiële en organisatorische mogelijkheden van de gemeente Scherpenzeel. Wij begrijpen dat veel geld nodig is voor m.n. ICT en informatiebeveiliging, en benadrukken dat wij van mening zijn dat op dit gebied een stevige en langdurige samenwerking nodig is.

Tenslotte de algemene dekkingsmiddelen. Over een enkele passage in dit hoofdstuk is al uitgebreid gesproken in de commissie vergadering. Onze fractie is van mening dat het goed is om nu een reëel beeld te scheppen van de financiële situatie in de komende jaren, ook als die situatie nog niet concreet is ingevuld voor 2017 en verder. Wij kijken uit naar het voorstel betreffende de rioolheffing.

Voor wat betreft de afvalstoffenheffing heeft onze fractie er altijd voor gepleit dat het overschot op de reserve wordt teruggegeven aan onze inwoners, door een korting op het tarief. In de kadernota wordt gesteld dat bij de begroting wordt beoordeeld of er ruimte is voor tariefmatiging. Wij zijn benieuwd naar de uitkomst hiervan.

Voorzitter, ik wil afsluiten met datgene, waarmee wij onze fractievergadering over de Kadernota begonnen. Dat is een bijbelvers uit een brief die Paulus schreef aan één van de jonge christengemeenten in die tijd, de gemeente van Filippi. Paulus schreef: ‘De Heer is nabij. Wees over niets bezorgd, maar vraag God wat u nodig hebt en dank hem in al uw gebeden’. Wij kunnen ons zorgen maken over een tekort op de begroting, en dat is ook onze verantwoordelijkheid. Maar wat is het relatief, wat hebben we in Nederland, in Scherpenzeel, veel om dankbaar voor te zijn als we kijken naar de wereld om ons heen. En wat is het goed om te weten dat de Heer nabij is. Dat Hij veel groter is dan onze plannen en onze zorgen. Dat geeft vertrouwen voor de toekomst, voor zijn toekomst, die veel verder gaat dan het jaar 2019!